1899-1948. Het begin. Herinneringen van JM de Bruin. (laatste versie 28-3-2021)

De herinneringen van J.M. de Bruin (door Dirk Broos aan ons ter hand gesteld), geeft ons een uniek beeld op het ontstaan van Philips Bedrijfsbeveiliging, van de eerste portier in 1899, via de portiersdienst, de Philipsbewakingsdienst, de Philips Politie naar de oprichting van de N.B.O.B in 1947. JM de Bruin had zijn informatie uit eerste hand, en heeft zelfs nog met personeelsleden gesproken die er bij de oprichting van Philips in 1891 bij waren. JM de Bruin ging met pensioen als Staflid van de Philips Beveiligingsdienst

Hr. de Bruin heeft in een vijftal korte herinneringen geschreven voor het orgaanblad van N.B.O.B. blad, en er zijn carriere en werk voor op papier gezet in 1972/1973. Als jullie het lezen, zie je dat het beveiligingswerk in die jaren niet over rozen ging en dat "men van boven" heel kort op de mensen zat.

De Philips Politie wordt ook gememoreerd, en door de uiteenzetting van Hr. de Bruin zal er veel helderheid hierover ontstaan, en veel wilde verhalen uit de wereld worden geholpen.

De scans zijn hier en daar een beetje scheef, maar ja......de informatie telt!

De vijf verhalen bevatten:

1 - Het ontstaan van ons Korps 1899-1916

Legenda hoofdstuk 1:

1891:        Oprichting Philips

1896:        Jan van Casteren komt met hond in dienst als nachtwaker.

1899:        Jan Jansen als eerste portier in dienst

Boven: de eerste portier Jan Jansen die door zijn socialistisch werk regelmatig bij de pastoor moest kome m.b.t. zijn werkzaamheden. Foto uit 1913. Uit een artikel van de Volkskrant van 14-1-1995 over socialisme bij Philips

1909:        Jan Karsemakers in dienst als nachtwaker. De nachtwaker(s) waren in burger kleding en liepen met honden over                  de terreinen. Ze waren herkenbaar aan een pet met “portier” erop en hun ronde klok.

1910:        Hr. Geubel in dienst als eerste conciërge

Uit het Eindhovensch Dagblad van 6-9-1935                                          Uit in en om de Philips Fabrieken van februari 1940

1914:        Willem van de Pas wordt hoofdportier van de portiers

1916:        De tweede Philips fabriek wordt geopend op Strijp

1917:        Jan Karsemakers wordt hoofd van de nachtwakers

1924:         W. de Graaff wordt aangenomen bij Philips

1924-1927:W. de Graaff volgt een rechtenstudie op kosten van Philips

1927:        W. de Graaff studeert af, en gaat verder als “Mr. De Graaff”. Hij reorganiseert de portiersdienst in een goed                   functionerende bewakingsdienst en wordt Hoofd van de Philips Bewakingsdienst, tevens wordt hij inspecteur van de                   Gemeentepolitie van Eindhoven.

2 - De evolutie van de beveiliging 1920 - 1930

Legenda hoofdstuk 2:

1896 - 1924:        De portiersdienst bestond uit portiers en nachtwakers.
1910 - 1924:       In deze periode werden veel werknemers uit binnen- en buitenland aangetrokken. Drank op de werkvloer was                                de oorzaak van vele vechtpartijen. De portiers/nachtwakers waren niet opgewassen tegen dit geweld.
1924:                    Er ontstond behoefte aan een politiële dienst. Hiervoor werd in 1924 W. de Graaff in dienst genomen.
Hij kreeg de opdracht een bewakingsdienst op te zetten.
1924 - 1927:        W. de Graaff trok jonge mensen met een politie diploma aan. De naam portiersdienst verdween en werd                               vervangen door bewakingsdienst.
1927:                   De bewakingsdienst werd in 1927 in het uniform gestoken. Het uniform was gelijk aan dat van de gemeente                               politie en het verschil waren de knopen. De politie had verchroomde knopen terwijl de bewaking
vergulde knopen had.
1927:                    Inmiddels was W. de Graaff door het afronden van zijn juridische opleiding Mr. de Graaff geworden.

1930:                   Voor de orde, rust en veiligheid in de Philips wijken was er in 1930 een korps van drie veldwachters in Philips                             dienst.

3 - De beveiliging na de reorganisatie (door Mr. de Graaff)

Legenda hoofdstuk 3:

1931:    De reorganisatie is voltooid, het korps is 50 personen groot.

1931:    De bedrijfsleiding die tot dan toe het toezicht had op de portiers werd van hun taak ontheven. Het hoofd van de                        bewakingsdienst werd een jurist Mr. de Graaff.

1931:    Werd er een rechercheafdeling gevormd bestaand uit 4 man. Voormalig hoofdportier nachtdienst Hr. Karsmakers werd               chef van deze afdeling.

1931:    Hoofdportier dagdienst Hr. van de Pas kan zich niet verenigen met de dienstopvatting van reorganisator Mr.de Graaff.

1931:    De nieuwe hoofdportier dagdienst (hoofd bewaking) was de toen 47 jarige uit Amsterdam afkomstige Hr. Willem Dijs.               Deze voerde met enige gelijkgestemden een waar schrikbewind waardoor de geest in het korps naar de bliksem werd               geholpen.

1932:    Op dat moment waren er 10 poorten die in de week overdag dubbel bezet waren. Iedere poort had ook nog de               beschikking over 2 portiersjongens.

1932:    Werkzaamheden controle op fabrieksregelement.

1932:    Na een half jaar in dienst werd een bewakingsman beëdigd als onbezoldigd rijksveldwachter of als buitengewoon               gemeente veldwachter. Bewapening bestond uit een revolver, gummiknuppel en een alarmfluit.

1932:    Bij buitengewone zaken in Eindhoven werd de bewakingsman verplicht de gemeente politie te ondersteunen. Dit               alles zonder betaling omdat deze diensten niet in Philips tijd plaatsvonden en de gemeente Eindhoven daarvoor                ook niet betaalde. In deze tijd ontstond de naam Philips politie.

1933:    Statiefoto voor gebouw SAQ aan de Kastanjelaan, zie hieronder

1934:    Het ontstaan van de naam “Vaticaan” vanwege de machts-positie van het hoofd van dienst Hr. W. Dijs, die de geest               van het korps naar de bliksem hielp

4 - De crisisjaren 1930 - 1940

Legenda hoofdstuk 4:

1930-1932.       Ruim 10.000 man personeel werd ontslagen. Gevolg was leegstand in de Philipswijken waardoor er door de                             jeugd veel baldadigheid werd uitgehaald. Hierdoor ontstond er een extra taak voor de Philips bewaking, extra                             toezicht in deze wijken. Deze diensten werden niet betaald en werden buiten de normale werktijden uitgevoerd.

1933.                 Door ontslagen werknemers en anderen ontstond er een situatie waarbij er geplakt en geschilderd werd op                            muren en straten waarbij dit vooral 's nachts plaatsvond. Gevolg hiervan was een extra taak door het surveilleren                             rondom de fabrieken.

1933.                 De meeste aangetrokken bewakingsmensen met politie-diploma hadden iets anders verwacht van de diensten.                             Niet betaalde extra diensten waardoor er gesolliciteerd werd bij politiekorpsen of andere beveiligingsdiensten.                             Dit zonder succes omdat bij navraag door politie bij de korpsleiding van Philips over de gedragingen van                             betrokkene werd er altijd gezegd : “ Een beste vent, een goeie portier, maar niet veel waard als politieman”. Bij                             een sollicitatie bij ander beveiligingsdienst werd er gezegd: “ Een beste vent, een goeie politieman, maar niet veel                             waard als portier”.

1934.               Invoer van het legitimatiebewijs voor iedere Philips werknemer.

1936.              Invoer van een nieuw uniform voor de Philips bewakingsdienst, de broek werd vervangen door een rijbroek                         met beenkappen en de jas door een "eenrijer" (een rij knopen in plaats van 2 rijen)

1936.            De Philips bewakingsdienst krijgt de eerste vergunning vanuit de overheid, VERGUNNING BD - 1. Deze vergunning                       werd door Hr. v.d. Muuren, directielid van Philips Vastgoed Beheer en Diensten, in 2001 opgezegd. ( Zie voor de                        gevolgen het hoofdstuk historische tijdlijn)

5 - Beveiliging in de oorlogsjaren en de oprichting van een vakbond (N.B.O.B.) op 10 december 1947

Legenda hoofdstuk 5:

1936-1939:    In de jaren voor 1940 was 80% van de Philips beveiligers aangesloten bij Nederlandse politiebond ANPB.Gezien de                         sfeer bij de korpsleiding van Philips durfde men zich niet tot het Hoofdbestuur ANPB te wenden.

1937                Een groepsfoto van de Gemeentepolitie Eindhoven werd gemaakt. Er staan 7 leden van de Philips Politie op.

toestemming foto (bedankt Peter): https://www.gemeentepolitieeindhoven.nl/

1939.              Er werden pogingen ondernomen om tot meer samenhang te komen maar ook om niet direct als “rebel” te worden                         aangemerkt door de korpsleiding. Om alle grieven kenbaar te maken bij het hoofdbestuur ANPB werd een interne                         bespreking gehouden waarbij met name het bureaupersoneel, Recherche en Hoofdportiers buitenspel werden                         gezet. In deze bespreking werd besloten het hoofdbestuur ANPB te benaderen.

1939.              Het hoofdbestuur ANPB besluit een vergadering te beleggen met alle Philips leden. Dit gaf bij de korpsleiding veel                         deining.

1939.              Deze vergadering werd voor de korpsleiding bijgewoond door het hoofd van de Philips recherche. Na vertrek uit                         deze vergadering door “spion” (hoofd recherche) kon men vrijuit praten.

1940.              Door het hoofdbestuur ANPB werd besloten tot het opzetten van een separate afdeling voor Philips.

1940.              In april 1940 kwam de afdeling Philips politie, van de Nederlandse politiebond ANPB, tot stand.

1940.              Reactie van de korpsleiding van Philips was om tot intrekking over te gaan van de aanstelling “onbezoldigd                         opsporings ambtenaar”.

1940.              Na interventie van de voorzitter van het hoofdbestuur ANPB en overleg met procureur generaal in Den Bosch werd                         dit teruggedraaid.

1940.              Het bestuur van de afdeling Philips politie ANPB nam contact op afdeling sociale zaken van Philips waar men totaal                         onkundig was van situatie was van de organisatie/slechte sfeer bij het korps.

1940               Het resultaat van dit overleg was de invoering van een 48 urige werkweek en er werd een “kern”(OR) ingesteld voor                         de beveiligers.

1943                Statiefoto beveiliging 1943 bij gebouw SAQ

1945                Door nieuwe statuten van de Nederlandse politiebond ANBP werd het onmogelijk voor beveilgers lid te blijven                         van de bond.

1946              Gezien het belang van een vakbond werd er besloten een 120-tal bedrijven met een eigen beveiligingsdienst aan                          te schrijven om tot een vakbond te komen.

1947              Uiteindelijk doen 70 bedrijven mee om tot een vakbond te komen.
Op 10 december 1947 gaat de vakbond NBOB van start.